Kansengelijkheid - Main contents
Kansenongelijkheid binnen het onderwijs is een groot probleem. Dat vinden we allemaal. Maar waarom eigenlijk? Het is misschien niet heel erg dat mensen ongelijke kansen hebben. Dat is van alle tijden. Het wordt pas echt een probleem als het onderwijs het niet voor elkaar krijgt alle kinderen dezelfde kennis en vaardigheden bij te brengen. Zo bezien is niet de kansenongelijkheid het grote probleem. Maar het feit dat we er blijkbaar niet in slagen een flink deel van onze jeugd voldoende kennis en vaardigheden bij te brengen waardoor ze een onnodig ingewikkeld leven hebben. En dat kan echt anders. Daar zijn voorbeelden genoeg van. Ook in wijken en dorpen waar je dat niet per se zou verwachten.
Als wij in de Tweede Kamer spreken over kansengelijkheid dan vliegen de plannen en de metaforen je de laatste jaren om de oren. We hebben gratis schoolmaaltijden nodig. Een rijke schooldag. Gratis kinderopvang voor iedereen. We willen de ouderbijdrage op school afschaffen en schoolreisjes direct financieren. Gratis laptops voor iedereen! Weg met die doorstroomtoets! Minder vroeg selecteren! We willen een meerjarige brugklas. Kom op met die maatwerkdiploma’s. We moeten het geld rechtstreeks de klas inbrengen en de besturen omzeilen. Enz. enz. enz.
Ik zeg niet dat het onzin is allemaal. Maar ik weet een aantal dingen zeker. Aan dit soort plannen zitten veel haken en ogen. Ze kosten tijd, gruwelijk veel geld en een boel energie. En of ze echt werken is toch een kwestie van geloof, geloof ik. Waarom wachten we op de invoering van grote en meeslepende plannen en beginnen we niet direct met wat wel kan?
Laten we ten eerste stoppen met elkaar de zwarte piet toe te spelen. De leraren zijn niet de schuld. Maar ook de besturen niet. En zelfs het ministerie niet. Iedereen heeft een taak en rol en voert die naar beste kunnen uit. Maar dat beste kunnen is geen eindpunt. Het is een start voor samen iedere dag een beetje beter. Een beetje minder klagen is goed voor iedereen. Niet wijzen naar een ander als voorwaarde om zelf te beginnen. Onderwijs is teamwork.
Laten we ten tweede stoppen met alles wat afleidt van de enige werkzame stof binnen het onderwijs. Excellente lessen door excellente docenten. Leraren geven les. Punt. De rest is op zijn best flauwekul. Laten we ten derde het onderwijs nu echt eens beschouwen als een teamsport. Een team van docenten maakt samen een beeld van goed onderwijs in termen van concreet waarneembaar lerarengedrag. En oefent zich daar samen in. Structureel. Samen elke dag een beetje beter.
En ten vierde een hele simpele maatregel die direct de concentratie van iedere leerling meetbaar doet toenemen. Die meetbaar de effectieve lestijd van iedere docent vergroot. En die meetbaar het welbevinden van leerlingen verbetert. De smartphone thuis of in de kluis. Juist op scholen waar relatief veel kinderen zitten die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken is dit van levensbelang.
Het hoeft niet groots en meeslepend. Het hoeft geen miljarden te kosten. We hoeven niet op elkaar te wachten of naar elkaar te wijzen. We kunnen gewoon beginnen.