Periode 1982-1994: kabinetten-Lubbers

Source: Parlement.com.

Deze periode wordt gedomineerd door het CDA van premier Lubbers i. Na het mislukte kabinet-Van Agt/Den Uyl/Terlouw komt er in november 1982 een centrumrechts kabinet onder leiding van de opvolger van Van Agt i. Dat kabinet neemt de sanering van de overheidsfinanciën krachtig ter hand, waarbij onder meer wordt bezuinigd op ambtenarensalarissen en uitkeringen.

In 1986 behaalt het CDA met Lubbers als lijsttrekker en onder de leuze 'Laat Lubbers zijn karwei afmaken' een grote verkiezingsoverwinning. Ondanks verlies van de VVD komt er een nieuw centrumrechts kabinet. Dat kabinet zet het beleid van Lubbers I voort, maar komt in 1989 voortijdig ten val.

Het nog steeds sterke CDA gaat vervolgens een combinatie aan met de PvdA van Wim Kok i. Die partij is veel gematigder dan onder Den Uyl en is bereid mee te werken aan verdere herziening van de verzorgingsstaat. Met name in de WAO wordt fors ingegrepen. In 1994 leidt dit tot enorm verlies van de beide regeringspartijen. De PvdA wordt echter wel de grootste.

Contents

  1. Kabinetten
  2. Kabinetscrisis
  3. Tweede Kamerverkiezingen

1.

Kabinetten

Kabinet-Lubbers I (1982-1986)

Kabinet-Lubbers I -Voorste rij v.l.n.r.: Van den Broek, Smit-Kroes, Lubbers, koningin Beatrix, Van Aardenne, Schoo en De Koning. Middelste rij v.l.n.r.: De Ruiter, Ruding, Korthals Altes, Rietkerk en Deetman. Achterste rij v.l.n.r.: Brinkman, Braks en Winsemius.
© Beeldbank Nationaal Archief
Voorste rij v.l.n.r.: Van den Broek, Smit-Kroes, Lubbers, koningin Beatrix, Van Aardenne, Schoo en De Koning. Middelste rij v.l.n.r.: De Ruiter, Ruding, Korthals Altes, Rietkerk en Deetman. Achterste rij v.l.n.r.: Brinkman, Braks en Winsemius.

Dit kabinet van CDA i en VVD i kwam tot stand na de verkiezingen van 1982 i. CDA-lijsttrekker Dries van Agt i, premier van het voorgaande kabinet-Van Agt III i besloot zich niet opnieuw kandidaat te stellen voor het premierschap. Premier namens het CDA werd daarom Ruud Lubbers i.

Kabinet-Lubbers II (1986-1989)

Kabinet-Lubbers II - Voorste rij v.l.n.r.: De Koning, Smit-Kroes, Lubbers, koningin Beatrix, De korte, Van den Broek en Van Dijk. Achterste rij v.l.n.r.: Bukman, Nijpels, Deetman, Korthals Altes, Ruding, Braks, Brinkman en Van Eekelen.
© RVD
Voorste rij v.l.n.r.: De Koning, Smit-Kroes, Lubbers, koningin Beatrix, De korte, Van den Broek en Van Dijk. Achterste rij v.l.n.r.: Bukman, Nijpels, Deetman, Korthals Altes, Ruding, Braks, Brinkman en Van Eekelen.

Dit kabinet was qua politieke samenstelling een voortzetting van het eerste kabinet-Lubbers i. De coalitiepartijen CDA i en VVD i hadden bij de verkiezingen van 1986 i hun gezamenlijke meerderheid in de Tweede Kamer behouden.

Kabinet-Lubbers III (1989-1994)

Kabinet-Lubbers III - Voorste rij v.l.n.r.: Dales, Van den Broek, Lubbers, koningin Beatrix, Kok, Hirsch Ballin en Ritzen. Achterste rij v.l.n.r.: Braks, d'Ancona, Maij-Weggen, Ter Beek, Alders, Andriessen, De Vries en Pronk.
© RVD
Voorste rij v.l.n.r.: Dales, Van den Broek, Lubbers, koningin Beatrix, Kok, Hirsch Ballin en Ritzen. Achterste rij v.l.n.r.: Braks, d'Ancona, Maij-Weggen, Ter Beek, Alders, Andriessen, De Vries en Pronk.

In het derde kabinet-Lubbers werkte het CDA i samen met de PvdA i. De VVD i, coalitiepartner van het CDA in het voorgaande kabinet-Lubbers II i, belandde na de verkiezingen van 1989 i in de oppositie. CDA-leider Ruud Lubbers i werd voor de derde keer premier.

2.

Kabinetscrisis

Kabinetscrisis 1989: het reiskostenforfait

Op 3 mei 1989 kwam er een einde aan bijna zeven jaar samenwerking tussen CDA en VVD onder minister-president Ruud Lubbers i. De VVD-fractie kon zich niet vinden in het door het kabinet genomen besluit over afschaffing van het reiskostenforfait.

3.

Tweede Kamerverkiezingen

  • 1982

    Op 8 september 1982 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer. Deze waren nodig nadat het kabinet-Van Agt I i al na acht maanden ten val was gekomen. De PvdA won de verkiezingen, maar kon desondanks geen aanspraak maken op regeringsdeelname. Onder leiding van Ed Nijpels i maakte de VVD forse groei door, vooral ten koste van D'66. De komst van de extreemrechtse Centrumpartij i zorgde voor veel beroering.

  • 1986

    De Tweede Kamerverkiezingen van 1986 waren dat jaar op 21 mei. Het waren reguliere verkiezingen, nadat de zittingstermijn van de Kamer erop zat. Er lagen ook enkele Grondwetsvoorstellen voor. Grote winnaar was het CDA, dat de leuze had: 'Laat Lubbers zijn karwei afmaken'. Opmerkelijk was het verdwijnen van de CPN i.

  • 1989

    Op 6 september 1989 waren er vervroegde Tweede Kamerverkiezingen. Deze waren nodig na de ontbinding van de Tweede Kamer door de val van het Kabinet-Lubbers II i. Het CDA won de verkiezingen door evenveel zetels te halen als in 1986. De PvdA deed het onder Wim Kok i minder goed. Verliezer was de VVD en voortzetting van het centrumrechts kabinet lag net voor de hand. Onder leiding van Hans van Mierlo i behaalde D66 zetelwinst. Het nieuwe GroenLinks behaalde zes zetels.

 

Meer over