Terugblik Commissie-Juncker

© Europese Unie, 2015

De Commissie-Juncker was van 1 november 2014 tot 1 december 2019 in functie. De agenda van de Commissie werd gedurende deze jaren gedomineerd door de vluchtelingencrisis en het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Belangrijke onderwerpen die verder speelden waren het versterken van de economie van Europa, het voltooien van de digitale interne markt en Europa dichter bij de burger brengen.

Benoeming en samenstelling Juncker

Tijdens de Europese verkiezingen van 2014 was hij Jeane-Claude Juncker¹ de zogenaamde ‘Spitzenkandidat’ van de Europese Volkspartij (EVP)², de partij de grootste werd bij deze verkiezingen. Van oorsprong vond de benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie achter gesloten deuren plaats, maar met het Verdrag van Lissabon³ werd besloten de EU democratischer, transparanter en efficiënter te maken. Hierdoor moest in de Europese Raad⁴ rekening gehouden worden met de uitslag van de Europese verkiezingen. Het Europees Parlement presenteerde vervolgens Juncker als de enige kandidaat aan de Europese Raad en verplichtte zo de Europese Raad akkoord te gaan met de Spitzenkandidat.

In eerste instantie werden er slechts drie vrouwen door de regeringen voorgedragen voor de in totaal 28 te verdelen posten als eurocommissaris. Na verschillende afwijzingen van Junckers kant wist hij het aantal naar negen vrouwen te brengen, evenveel als tijdens de voorgaande Commissie-Barroso⁵.

Enkele beoogde Commissarissen kregen het tijdens de hoorzittingen zwaar. De Hongaar Navracsics⁶ moest uiteindelijk enkele extra schriftelijke vragen beantwoorden, de Britse Hill⁷ moest op herexamen, en de De Sloveense Bratusek⁸ trok haar kandidatuur in na een negatieve stemming van de desbetreffende EP commissie.

Agenda

Na de verkiezingen presenteerde Juncker een ambitieus tienpuntenplan. Juncker zag zijn Commissie als ‘de laatste kans’ om politieke eenheid in de EU tot stand te brengen. Na jarenlange economische en financiële crisis was het vertrouwen in het Europese project onder de burgers flink gedaald. Zo hadden miljoenen mensen tijdens de crisis hun baan verloren. Ook de democratische legitimiteit van de Europese Unie was flink geschaad omdat er buiten het rechtskader om nieuwe instrumenten moesten worden gecreëerd. Junckers agenda bestond daarom uit het realiseren van banen, groei en democratische verandering bestaande uit tien beleidsterreinen waar hij concrete resultaten wilde behalen. Daarnaast moest zijn Commissie zich bescheidener opstellen bij minder belangrijkere zaken, en in plaats daarvan zich concentreren op een paar belangrijke beleidsterreinen. Om dit te bereiken gaf hij de Commissie een meer hiërarchische en politieke vorm.

Voor de Nederlandse eurocommissaris Frans Timmermans¹⁰ was de rol van vicevoorzitter weggelegd. Hij moest er voor zorgen dat het subsidiariteitsbeginsel¹¹ van de Europese Unie werd bewaakt. Zo kon hij commissiebreed voorstellen blokkeren als deze ondeugdelijk of van slechte kwaliteit waren of teveel regelgeving of details opleverde. Naast de eerste vicevoorzitter creëerde Juncker ook een aantal ‘gewone’ vicevoorzitters. De Vicevoorzitters Ansip¹², Dombrovskis¹³, Katainen¹⁴, Mogherini¹⁵ en Sefčovič¹⁶ zaten ieder een projectteam voor; een cluster van beleidsterreinen die nauw met elkaar verbonden zijn. De vicevoorzitters konden binnen hun projectteam voorstellen van andere Eurocommissarissen blokkeren. Dit zevenkoppige bestuur zorgde voor een ‘presidentialisering’ en ‘hiërarchisering’ van de Commissie.

Een ander plan van Juncker was om van de Europese Commissie een politieker orgaan te maken, een tegenhanger van de Europese Raad. Dit kwam voort uit zijn benoeming als allereerste ‘Spitzenkandidat' tot voorzitter, waardoor hij meende als 'gekozen' voorzitter te kunnen opereren. De steun van zowel het Europees Parlement als die van de Raad van ministers wilde hij gebruiken om een meer ‘politiek’ mandaat voor de EC te bewerkstelligen. Zo kwam de eerste vicevoorzitter Frans Timmermans uit een andere grote politieke familie. Timmermans ging vervolgens publiekelijk de strijd aan met onder andere Hongarije en Polen over fundamentele rechten, waardoor hij voor die landen onaanvaardbaar was voor het voorzitterschap van de volgende Europese Commissie.

Nieuwe posten en voorzitterschappen

De portefeuilles onder Juncker waren flink gespecificeerd, uitgebreid en verdeeld in vergelijking tot de portefeuilles onder de Commissies Barroso. Er werden ook expliciet nieuwe thema’s toegevoegd aan de portefeuilles zoals crisisbeheersing, gendergelijkheid, midden- en kleinbedrijf, arbeidsmobiliteit en voedselveiligheid aan de portefeuilles toegevoegd.

Hierdoor waren de portefeuilles meer in lijn met de agenda en de topprioriteiten van de Commissie Juncker. De portefeuille van de Finse eurocommissaris Banen, groei, investeringen en concurrentievermogen¹⁷ sloot hier bijvoorbeeld bij aan. Onder de opgenomen tien topprioriteiten waren het versterken en verdiepen van de Economische en Monetaire Unie¹⁸, de digitale interne markt en de energie unie¹⁹. Voor de digitalisering waren er zo twee portefeuilles in het leven geroepen: de van digitale economie en maatschappij maatschappij en die van digitale interne markt²⁰. De Commissie-Barroso-II had alleen de portefeuille digitale agenda. Ook de portefeuille Energie werd opgesplitst in de portefeuilles Energie Unie²¹ en Klimaatactie en Energie²².

De Commissie-Juncker kreeg al snel met een relatief sterke stijging van het aantal asielzoekers dat naar Europa kwam te maken, waardoor er vanaf 2015 gesproken werd van een vluchtelingencrisis. In 2015, 2016 en 2017 kwamen er zo’n 2,5 miljoen migranten de EU op illegale wijze binnen. De asielzoekers kwamen met name via de Balkan en het Middellandse Zeegebied. Juncker had bij zijn aantreden migratie en grensbeveiliging al tot topprioriteit verklaart. De Europese Commissie had hier maar beperkte controle over, aangezien grensbewaking een zaak van de lidstaten is. Het lukte de Commissie niet het asiel- en migratiebeleid te hervormen omdat uiteindelijk bleek dat de lidstaten dit zelf wilde bepalen.

Desalniettemin probeerde de Commissie de crisis te beteugelen en de bevoegdheden van de EU op dit gebied uit te breiden en te harmoniseren. Zo stelde de Commissie in 2015 voor om de migratiedruk te verdelen. Al snel sneuvelde de uitvoering van dit plan aangezien Polen, Hongarije en Tsjechië weigerde verplicht vluchtelingen over te nemen van andere landen. Ook Nederland nam minder vluchtelingen over dan afgesproken. In 2016 diende de Europese Commissie daarom een voorstel in om lidstaten die weigerde mee te werken aan het verdelen van vluchtelingen en migranten te beboeten, waarnaar in december 2017 een rechtszaak tegen Hongarije, Polen en Tsjechië werd gestart.

Toch is er volgens de Commissie aanzienlijk vooruitgang en zijn er tastbare resultaten geboekt bij de aanpak van de migratieproblematiek. De meest bekende afspraak is de Vluchtelingendeal tussen Turkije en de EU. Ondanks controverse is de deal in 2018 verlengd tot 2020. Ook is er een nieuw Europees Grens en Kustwachtagentschap in 2016 opgericht (een hervorming van het bestaande Frontex²³). De commissie wil deze in de komende jaren nog verder uitbreiden en versterken met zo’n 10.000 mensen. Ook is er in 2017 een EU-plan voor externe investeringen van start gegaan die voor meer banen en groei in Afrika en Europese nabuurschappen moet zorgen. Hoewel de vluchtelingencrisis over haar hoogtepunt heen is zijn er nog steeds structurele problemen.

▪ Factsheet Europese Commissie over radicale verandering in Migratiebeheer en Grensbeveiliging

Brexit

Een andere klap die de Commissie-Juncker te verduren kreeg was de uitslag van het referendum in Groot Brittannië over het Britse lidmaatschap van de Europese Unie in juni 2016. Voorafgaand probeerde de Britse Premier Cameron de EU te hervormen uit ongenoegen over de concentratie van steeds meer macht in Brussel. Zo wilde hij een stop op het recht van vrije verkeer van mensen. De hervormingsvoorstellen zoals het noodrem-mechanisme gaf niet het gewenste effect. Het Verenigd Koninkrijk besloot vervolgens de EU te verlaten en in 2017 begonnen de onderhandelingen over het vertrek uit de EU. De brexitdeal en de mogelijke gevolgen hield de Europese Unie flink in haar greep. Ook na het aftreden van Juncker zal de brexit-onzekerheid nog voort duren. Juncker betreurde bij zijn afscheidsspeech dat hij zoveel tijd aan debrexit had moeten spenderen.

▪²⁴ Afscheidsspeech Juncker in het Europees Parlement

Banen

Juncker begon zijn termijn aan het eind van de economische en financiële crisis. Bij zijn aantreden was zijn topprioriteit dan ook banen en groei realiseren. Zo lanceerde Juncker in 2015 een investeringsfonds, ook wel bekend als het ‘Juncker-fonds²⁵’. Hoewel de werkeloosheidscijfers zijn gedaald is het de vraag in hoeverre dat komt door het beleid van de Europese Commissie, of door de aanzwengelende economie.

Voltooiing van de EMU

De eurocrisis liet zien dat de Economische en Monetaire Unie nog niet goed functioneerde. Hoewel de EMU in 2015 robuster was dan vóór de crisis, was de EMU ondanks alle vooruitgang nog niet voltooid. Juncker stelde in 2015 samen met toenmalige andere voorzitters²⁶ een plan op om de EMU in tien jaar tijd te voltooien. Zo moest onder andere de bankenunie²⁷ en de kapitaalmarktunie²⁸ worden versterkt. Hoewel er al een pakket maatregelen is aangenomen om risico’s bij banken te verkleinen is de bankenunie nog niet voltooid. Wel is er vooruitgang geboekt op de begrotingsdiscipline van de lidstaten. In 2015 besloot de Commissie flexibeler om te gaan met de Europese begrotingsregels.

Toch moest in 2015 een derde pakket noodleningen aan Griekenland worden verstrekt, wat op kritiek kwam te staan van diegene die de EMU als een noodlijdend project zien. Juncker zelf ziet het echter als een grote verdienste dat hij Griekenland in de eurozone wist te houden.

Handelsverdragen

De commissie heeft ook vele nieuwe handelsverdragen gesloten. Zo bereikte de EU in juni 2019 een akkoord met Vietnam en een akkoord met Mercosur , in oktober 2018 een akkoord met Singapore, in april 2018 een akkoord met Japan en met Mexico, in oktober 2015 een akkoord met Zuid-Korea en in september 2014 een akkoord met Canada. Tot een nieuw handelsakkoord met de Verenigde Staten kwam het echter niet.

SDG

De tweede prioriteit van Juncker was het voltooien van een digitale interne markt. Onderdeel daarvan was de Single Digital Gateway, een online centraal informatie punt voor procedures en diensten over de interne markt. De SDG moet bijdragen aan het verbeteren van het contact tussen burgers, bedrijven en overheden. De voorstellen van de Commissie zijn in 2018 goedgekeurd en zullen vanaf 2020 in werking gaan treden.

Auteursrichtlijn

Een ander onderdeel van de digitale interne markt was de ‘richtlijn inzake auteursrechten in de digitale eengemaakte markt’ ook bekend als de auteursrichtlijn.’ De Commissie stelde voor om de auteursrichtlijnen in de Europese Unie te harmoniseren en te moderniseren voor het huidige digitale tijdperk. Het voorstel kreeg met name forse kritiek op artikel artikel 11 en artikel 13. Volgens critici zou artikel 11 tot 'hyperlinkbelasting' leiden en zou artikel 13 de vrijheid van meningsuiting beperken en leiden tot een uploadfilter. In 2019 werd het voorstel goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement. Lidstaten hebben twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in nationale wet- en regelgeving.

Meer informatie over de nieuwe Auteursrichtlijn³⁰

AVG

Verder trad tijdens de Commissie Juncker de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking, die de bescherming van persoonsgegevens binnen de Europese Unie moet garanderen. Een voorstel hiervoor werd in de voorgaande Commissie-Barroso II ingediend, maar werd pas in 2016 door het Parlement en de Raad aangenomen.

Roamingkosten

Ook werd er tijdens de Commissie Juncker een einde gemaakt aan de Roamingkosten binnen de Europese Unie. Sinds 2006 heeft de EU stappen ondernomen om roamingkosten te verlagen. Dit resulteerde erin dat sinds juli 2017 consumenten geen extra kosten voor bellen, sms’en internetten vanuit het buitenland betalen.

5G

Daarnaast werkt de Commissie aan een betere internetverbinding voor alle burgers en bedrijven. Zo heeft de Commissie in 2016 een 5G-actieplan voorgesteld en in maart 2019 een aantal aanbevelingen gedaan om de beveiliging van 5g-netwerken te waarborgen.

Daarnaast wilde Juncker Europa dichter bij de burger brengen om het vertrouwen van de Europeanen in het Europese project te winnen. Onderdeel daarvan was dat de Commissie zich committeerde aan betere regelgeving. Zo moest de Europese besluitvorming opener en transparanter worden, moesten burgers en belanghebbenden meer betrokken worden, en moest de regeldruk worden verminderd.

Transparantie

Het transparantiedoel van Juncker liep een grote deuk op toen Junckers kabinetchef Martin Selmayr werd benoemd tot secretaris-generaal van de Commissie; de hoogste post in het dagelijks bestuur van de Commissie. De procedure van benoeming leidde tot veel kritiek omdat dit binnen enkele minuten na het officieel vrijkomen van de functie gebeurde.

Betrekken van Burgers

De Commissie heeft honderden publieke consultaties uitgevoerd om burgers en belanghebbenden bij het Europese beleid te betrekken. Het aantal reacties verschilde per consultatie. Zo kreeg de raadpleging over de omschakeling tussen zomer- en wintertijd een recordaantal van 4,6 miljoen reacties. Er was ook een consultatie met slechts drie deelnemers. Onlangs publiceerde de Europese Rekenkamer een rapport waarin zij de Commissie opriep deze consultaties te verbeteren zodat deze de burgers beter bereiken.

Minder Regeldruk

Een traditionele klacht over de Europese Unie was de grote regeldruk vanuit Brussel. De Nederlandse Frans Timmermans moest ervoor zorgen dat het subsidiariteitsbeginsel werd gehandhaafd en dat ideeën binnen de prioriteiten van de Commissie vielen. Niet alleen moest het aantal commissievoorstellen afnemen, ook bestaande regels moesten tegen het licht worden gehouden. Een duidelijk voorbeeld hiervan was het afschaffen van de zomer- en wintertijd.

Toch lijkt Timmermans geen trendbreuk gerealiseerd te hebben. De Commissie-Juncker publiceerde weliswaar aanzienlijk minder voorstellen dan de Commissie-Barroso II, maar zat daarmee meer in lijn met de daarvoorafgaande Commissies. Wel kreeg de Commissie met enkele onvoorziene gebeurtenissen te maken, zoals terroristische aanslagen, de vluchtelingen crisis, de uitslag van het Brexit referendum, en de uitslag van de verkiezingen in de Verenigde Staten. Hierdoor moest de Commissie de agenda herschikken en reageren op de veranderende omstandigheden.

Het Europees Parlement rekende na hoeveel van de ingediende voorstellen vervolgens zijn aangenomen. In april 2019 waren 66% van de Commissie voorstellen aangenomen en zijn er 28% van de voorstellen nog in behandeling.

Spitzenkandidat

Tijdens de verkiezingen van 2014 leidde de Spitzenkandidatprocedure ertoe dat Juncker, de kandidaat van de grootste partij, voorzitter van de Commissie werd. De spitzenkandidatprocedure sneuvelde echter bij de verkiezingen van 2019, aangezien lidstaten het niet eens konden worden over de voorgedragen kandidaten Manfred Weber³⁵ en Frans Timmermans¹⁰. Ursula Von der Leyen³⁶, minister van Defensie in Duitsland, werd vervolgens aangedragen als voorzitter. Zij was echter niet bij de Europese verkiezingen betrokken.

Solidariteitskorps

In 2016 lanceerde Juncker het Europees Solidariteitkorps; een vrij onbekend initatief van de Commissie om jongeren tussen de 17 en de 30 de kans te bieden vrijwilligerswerk in Europa te doen. Sinds 2016 hebben 64.000 jongeren zich ingeschreven en zijn er meer dan 5000 jongeren in projecten geplaatst. De Commissie wil in de volgende meerjarenbegroting meer geld uittrekken voor het korps zodat zeker 350.000 tussen 2021 en 2027 de kans krijgen aan een solidariteitsactiviteit deel te nemen.

Defensiesamenwerking

Andere verdienste van de Commissie Juncker zijn bijvoorbeeld de overeenstemming over permanentere defensiesamenwerking. In december 2016 schaarde EU-leiders zich achter een voorstel van de Commissie om een Europees defensiefonds op te richten, en in juni 2017 gaven de EU-leiders groen licht voor meer samenwerking op het gebied van defensie. Dit vertaalde zich in het oprichten van PESCO, een permanent samenwerkingsverband waarin 25 Europese lidstaten intensiever gaan samenwerken op het gebied van veiligheid en defensie. Inmiddels is er concrete invulling gegeven aan de eerste projecten binnen PESCO. Ondanks deze nieuwe samenwerkingsstappen is er geen overeenstemming bereikt over een Europese defensiemacht.

Bescherming van de rechtstaat

De Commissie Juncker heeft zich daarnaast stevig verzet tegen de ondermijning van de rechtsstaat. Met name Frans Timmermans maakte zich hard voor de verdediging daarvan, wat leidde tot een slepend conflict met Polen. In december 2017 startte Timmermans de Artikel 7 procedure⁴⁰ waar het Europees Parlement in maart 2018 mee instemde. De rechtszaak tussen Polen en de Europese Commissie loopt nog. Ook tegen Hongarije startte Timmermans in 2017 verschillende inbreukprocedures. Het Europees Parlement deed vervolgens de aanbeveling een artikel-7 procedure in gang te zetten.

Duurzaamheid

Een andere verdienste van Timmermans was het verbod op plastic wegwerpproducten. Begin 2019 stemde het Parlement en in mei 2019 de Raad hiermee in. Vanaf 2021 zijn plastic wegwerpbestek en wegwerkborden borden, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes verboden. In de nieuwe Commissie zal Timmermans zich dan ook bezig houden met de Green Deal⁴⁴.

Europees Openbaar Ministerie

Daarnaast hebben listaten ook overeenstemming bereikt over het nauwer samenwerken om EU-fraude beter te bestrijden. In 2017 werd besloten een Europees Openbaar Ministerie⁴⁵ in te stellen die in 2020 operationeel moet worden. Het voorstel tot instelling van een EOM stamt uit 2013 van de Commissie-Barroso II, maar er werd pas vier jaar later overeenstemming over bereikt. In oktober 2019 werd Laura Kövesi benoemt tot eerste Europees hoofdaanklager.

Meer informatie over Oprichting Europees Openbaar Ministerie⁴⁶

Andere Issues

De Commissie Juncker hield zich ook bezig met de volgende onderwerpen:

Bekijk alle hot-issues⁵⁰

Meer informatie

Overzicht terugblikken: NOS, Clingendael, FD, Juncker, Europees Parlement

• 1. 

  Jean-Claude Juncker (1945) is the president of the European Commission. Juncker is a member of the Luxembourg party Christian Social People's Party (CVP), which is aligned with the European People's Party. Juncker server as prime minister of Luxembourg for nearly twenty years.
   
• 2. 

  De fractie van de Europese Volkspartij is een centrum-rechtse politieke fractie en vertegenwoordigt de christendemocratische stromingen in het Europees Parlement. De fractie is gelieerd aan de EVP-partij.
   
• 3. 

  Dit Europese verdrag voerde een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.
   
• 4. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 5. 

  Deze Europese Commissie was in functie van 10 februari 2010 tot 1 november 2014. Voorzitter was de Portugees José Manuel Barroso, die op 16 september 2009 door het Europees Parlement werd gekozen. VVD-politica Neelie Kroes was een van de vicevoorzitters van de Commissie en was beslast met de portefeuille digitale agenda, nadat zij in Commissie-Barrosso I verantwoordelijk was geweest voor mededingingsbeleid.
   
• 6. 

  Tibor Navracsics (1966) is the European Commissioner for education, culture, youth, and sport in the Juncker Commission on behalf of Hungary. Navracsics is a member of the Fidesz - Hungarian Civic Alliance which is aligned with the European People's Party.
   
• 7. 

  Lord Hill (1960) was van 1 november 2014 tot 15 juli 2016 lid van de Europese Commissie namens het Verenigd Koninkrijk. Hij maakte na het Brexit-referendum zijn aftreden bekend. In de Commissie-Juncker was hij belast met financiële stabiliteit, financiële dienstverlening en gezamenlijke kapitaalmarkt. Lord Hill is lid van de Conservatieve Partij. Hij was adviseur en medewerker van minister Clarke en van minister-president Major en werkte in het bedrijfsleven. In 2010 werd hij lid van het Hogerhuis en onderstaatssecretaris voor scholen. In 2013-2014 was hij leider van de Conservatieven in het Hogerhuis en minister in het kabinet-Cameron.
   
• 8. 

  Alenka Bratusek (1970) was in 2013-2014 premier van Slovenië. In 2014 was zij beoogd vicevoorzitter en Eurocommissaris belast met de energie-unie, maar zij trok zich terug na de hoorzitting door het Europees Parlement. In 2011 werd zij voor het eerst gekozen in het Sloveense parlement. Daarvoor was zij onder meer directeur begrotingszaken op het ministerie van Financiën. Mevrouw Bratusek leidde een coalitie van PS, sociaaldemocraten en een partij van gepensioneerden. Zij was de leider van de centrumlinkse partij Positief Slovenië.
   
• 9. 

  Tussen 29 september en 7 oktober hield het Europees Parlement een reeks hoorzittingen om de 27 kandidaateurocommissarissen voor de nieuwe Europese Commissie, de Commissie-Juncker, te beoordelen. Traditiegetrouw verhoort het EP de beoogde eurocommissarissen drie uur lang over hun bekwaamheid en kennis van zaken. Tijdens de hoorzittingen wordt gekeken of de persoon geschikt is als commissaris en zo ja, ook voor de beoogde post. De hoorzittingen leidden tot het terugtreden van de Sloveense Alenka Bratušek als kandidaat voor de post van vicevoorzitter en eurocommissaris Energie Unie.
   
• 10. 

  Frans Timmermans is Minister of Foreign Affairs since November 5th 2012. Between 2007 and 2010 Timmermans was junior minister of Foreign Affairs, charged with European Cooperation. In 1998 Timmermans became member of the House of Representatives, serving terms until 2007 and again in between 2010 and 2012. Prior to his political career Frans Timmermans served with dr. M. van der Stoel, High Commissioner of national minorities at OSCE and was member of the cabinet of Commissioner Van den Broek at the EC. He also worked at various posts at the Ministry of Foreign Affairs.
   
• 11. 

  The principle of subsidiarity is defined in Article 5 of the Treaty on European Union. It aims to make sure that decisions are taken as closely as possible to the EU-citizen and that constant checks are made to verify action at EU level is justified in light of the possibilities available at national, regional or even local level.
   
• 12. 

  Andrus Ansip (1956) is the Commission Vice-President and European Commissioner for the digital single market in the Juncker Commission on behalf of Estonia. Ansip is a member of the Estonian Reform Party, which is aligned with the Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE). Prior to joining the Commission Ansip served almost a decade as prime minister.
   
• 13. 

  Valdis Dombrovskis (1971) is a Commission Vice-President on behalf of Latvia. In the Von der Leyen Commission he is responsible for an economy that works for people, and since 2020 trade. In september 2023 he also became executive president for the Green Deal. In the Juncker Commission he held the post of Commissioner for the euro and social dialogue and later also in charge of financial stability, financial services, and capital markets union. Dombrovskis is a member of the New Era Party (JL), which is aligned with the European People's Party. He held a seat in the European Parliament from 2004-2009 and proceeded to serve as prime minister of his country.
   
• 14. 

  Jyrki Katainen (1971) is the Commission Vice-President and European Commissioner for jobs, growth, investment, and competitiveness in the Juncker Commission on behalf of Finland. Katainen is a member of the National Coalition Party (Kok), which is aligned with the European People's Party. Prior to his tenure in the European Commission he was prime minister of Finland.
   
• 15. 

  Federica Mogherini (1973) is the High Representative for Foreign Affairs and Security Policy and a member of the Juncker Commission on behalf of Italy. Mogherini is a member of the Italian party Democratic Party (PD), which is aligned with the Progressive Alliance of Socialists and Democrats. Prior to her post in the Commission she served as minister of foreign affairs.
   
• 16. 

  Maroš Sefčovič (1966) is a Commission Vice-President and the European Commissioner for institutional affairs in the Commission-Von der Leyen on behalf of Slovakia. Since August 22nd 2023 he is also responsible for the Green Deal and - temporarily - climate policy. He was Commissionar for the energy union in the Juncker Commission and in the Barroso II Commission Sefčovič held the post of institutional affairs. Sefčovič is a member of the Christian Democratic Movement (KDH), which is aligned with the European People's Party.
   
• 17. 

  Deze functie was nieuw in de Commissie-Juncker en werd vervuld door één van de vicevoorzitters van de Commissie. De eurocommissaris was Jyrki Katainen.
   
• 18. 

  De Economische en Monetaire Unie (EMU) is in 1991 opgericht door de Europese regeringsleiders. Het doel was een gezamenlijk economische politiek op te zetten, de prijsstabiliteit te bevorderen en de werking van de interne markt te verbeteren.
   
• 19. 

  De Europese Unie was in 2013 voor ruim de helft van haar energiebehoeften afhankelijk van import uit landen waarmee de relatie moeizaam is (Rusland) en/of uit instabiele regio's (het Midden-Oosten). Dat maakt de economie en veiligheid van de EU kwetsbaar. In het kader van het Europees milieubeleid wordt er ook nadruk gelegd op het investeren in duurzame energie. In 2050 moet de EU volledig klimaatneutraal zijn.
   
• 20. 

  Deze functie was nieuw in de Commissie-Juncker maar werd opgeheven in deember 2019. De functie werd vervuld door één van de vicevoorzitters van de Commissie. De eurocommissaris was Maroš Sefčovič. Hij verving tijdelijk Andrus Ansip, die lid was geworden van het Europees Parlement.
   
• 21. 

  Deze functie wordt sinds december 2019 vervuld door Kadri Simson. Zij neemt de taken over van Maroš Šefčovič uit de Commissie-Juncker. Voorheen heette deze functie Energie Unie.
   
• 22. 

  Deze functie was nieuw in de Commissie-Juncker maar werd opgeheven per 1 december 2019. De eurocommissaris was Miguel Arias Cañete.
   
• 23. 

  The European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders of the Member States of the European Union (FRONTEX)
  - coordinates operational cooperation between Member States in the field of management of external borders; assists Member States in the training of national border guards, including the establishment of common training standards;
  - carries out risk analyses; follows up the development of research relevant for the control and surveillance of external borders; assists Member States in circumstances requiring increased technical and operational assistance at external borders;
  - provides Member States with the necessary support in organising joint return operations. FRONTEX was established in 2005.
   
• 24. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
   
• 25. 

  Het InvestEU Programma of InvestEU Programme is een zevenjarig investeringsprogramma van de Europese Commissie, dat van 2021 tot 2027 loopt en een verscheidenheid aan Europese financieringsinstrumenten samenbrengt. Door middel van een EU-begrotingsgarantie van 26,2 miljard euro die investeringsprojecten ondersteunt van financiële partners als de Europese Investeringsbank (EIB), nationale stimuleringsbanken (zoals het Nederlandse Invest-NL) en internationale instellingen creëert InvestEU een aantrekkelijke investeringsklimaat voor publieke en private partijen. Het uiteindelijke doel van de Europese Commissie is daarbij dat structurele economische groei binnen de EU aangewakkerd wordt.
   
• 26. 

  In juni 2015 publiceerden de toenmalige 'vijf voorzitters' van Europese instellingen een ambitieus plan om de Economische en Monetaire Unie (EMU) uiterlijk tegen 2025 te voltooien. De kern van het rapport was dat de leden van de eurozone hun economisch beleid meer op elkaar af moesten stemmen om beter weerbaar te zijn tegen een nieuwe economische crisis. Sinds de publicatie van het verslag zijn er volgens de Europese Commissie aanmerkelijke vorderingen gemaakt.
   
• 27. 

  De bankenunie moet leiden tot een Europees toezicht op banken en een gezamenlijke aanpak voor banken die in financiële problemen komen. De belangrijkste banken in de eurozone staan onder toezicht van de Europese Centrale Bank (ECB). Alle landen die de euro als betaalmiddel hebben doen mee aan de bankenunie, die moet zorgen voor financiële stabiliteit van banken.
   
• 28. 

  De kapitaalmarktunie moet het voor spaarders en beleggers makkelijker maken om in bedrijven buiten hun eigen land te investeren. Zo kunnen kleine en middelgrote bedrijven gemakkelijker aan kapitaal komen buiten de banken om. Zo moet het makkelijker worden om extra te investeren in de economie, wat moet leiden tot meer economische groei.
   
• 29. 

  De Europese Unie heeft sinds het uitbreken van de eurocrisis in 2009 verschillende maatregelen genomen om eurolanden met financiële problemen bij te staan en om toekomstige problemen te voorkomen. Een belangrijk aspect is het beperken van het begrotingstekort en de staatsschuld van de eurolanden, ter uitvoering van de afspraken uit het Stabiliteits- en Groeipact.
   
• 30. 

  In 2016 kwam de Europese Commissie, in het licht van de snelle ontwikkeling van digitale technologieën, met een voorstel voor nieuwe EU-regels voor auteursrechten. Deze regels hebben tot doel de verschillen tussen de regels over auteursrechten in de Europese Unie verkleinen. Ook moesten volgens de Commissie zo veel mogelijk mensen toegang krijgen tot materiaal dat op internet staat. Een aanpassing van de auteursrechtrichtlijn was vanuit dit oogpunt volgens de Commissie noodzakelijk. In maart 2019 nam de Europese Raad de nieuwe regels aan, gevolgd door het Europees Parlement in april 2019. EU-lidstaten hebben tot de zomer van 2021 om deze wetgeving om te zetten in nationale wetgeving.
   
• 31. 

  Een digitale wereld brengt uitdagingen met zich mee die er voorheen nog niet waren. Tegenwoordig delen mensen heel veel persoonlijke informatie online. De Europese Unie vindt de privacy van haar burgers erg belangrijk. Eén van de grondrechten van mensen is de mogelijkheid om informatie die zij liever niet met anderen delen, ook daadwerkelijk privé te laten zijn. De EU probeert daar op verschillende manieren zorg voor te dragen.
   
• 32. 

  In juni 2017 werden de extra kosten voor internetten, bellen en sms'en vanuit een ander EU-land, die vroeger door telecombedrijven werden gerekend, afgeschaft door de EU. Vanaf 2008 werden de tarieven stapsgewijs verlaagd. In mei 2019 is het maximumtarief voor bellen vanuit het eigen land naar een ander EU-land vastgesteld op 19 eurocent per minuut. Een sms mag in die situatie niet meer dan 6 eurocent kosten.
   
• 33. 

  Om de enorme hoeveelheid aan Europese regels te beheersen, werkt de Europese Commissie aan een agenda voor betere regelgeving. De agenda moet ertoe leiden dat Europese wetgeving eenvoudiger is, doeltreffender en gemakkelijker na te leven. Daarvoor moeten Europese regels en Europees beleid op een transparante manier tot stand komen, op basis van wetenschappelijk bewijs en na input van burgers en belangenorganisaties.
   
• 34. 

  DEN HAAG (PDC) - De Europese Rekenkamer vindt dat de Europese Commissie meer moet doen om burgers te bereiken voor openbare raadplegingen. Iniatieven van groot openbaar belang zouden in alle 24 officiële talen van de EU beschikbaar moeten zijn. Daarnaast moeten de enquêtes lezervriendelijker worden, aangezien ze op dit moment soms lang en complex zijn. Ook adviseert de Rekenkamer dat deelnemers van de openbare raadplegingen beter geïnformeerd zouden moeten worden over de resultaten. De feedback aan de respondenten is op dit moment ontoereikend. Verder moeten er strengere normen voor gegevensverwerking en -beveiliging komen om de resultaten van de raadpleging te beschermen tegen manipulatie.
   
• 35. 

  Manfred Weber is a member of the European Parliament since 20 July 2004 for the "Christlich-Soziale Union in Bayern e.V.", which is aligned with the European People's Party. Weber is chair of the European People's Party. Weber is elected on behalf of Germany.
   
• 36. 

  Ursula von der Leyen (1958) is the Commission president on behalf of Germany since December 1st 2019. She was minister for family & youth, later minister for labor & social affairs and finally for defence in Merkel led-governments from 2005 to 2019. Von der Leyen is a member of the German christian democrats (CDU).
   
• 37. 

  In 2019 kwamen er veel topfuncties vrij in de Europese Unie. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement is er een nieuwe Europese Commissie. Ook zijn nieuwe voorzitters van de Europese Raad, de Europese Centrale Bank en de eurogroep benoemd.
   
• 38. 

  Tussen 23 en 26 mei 2019 zullen in Nederland en andere EU-lidstaten voor de negende keer verkiezingen plaatsvinden voor het Europees Parlement. De voorbereidingen daarvoor zijn inmiddels in volle gang. Deze herfst staan de Europese politieke partijen onder andere voor de opgave een zogenaamde ‘Spitzenkandidat’ of ‘topkandidaat’ aan te wijzen die, wanneer de betreffende partij als grootste uit de bus komt, kan worden voorgedragen als kandidaat-voorzitter voor de Europese Commissie.
   
• 39. 

  Het Europees Solidariteitskorps is een initiatief van de Europese Unie dat jongeren de kans biedt om vrijwilligerswerk te doen of mee te werken aan een project in eigenland of elders in Europa. Het doel is om jongeren bij elkaar te brengen en de solidariteit tussen mensen te vergroten. Via het solidariteitskorps bouwen jongeren samen aan een inclusievere samenleving en pakken ze maatschappelijke problemen aan.
   
• 40. 

  De rechtsstaat is een belangrijke waarde waarop de Europese Unie is gebaseerd, en dit is vastgelegd in Artikel 2 van Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). In een rechtsstaat worden burgers tegen de macht van de staat en tegen medeburgers beschermd. De rechtsstaat is essentieel voor het vertrouwen van de burgers in de
  overheidsinstellingen maar ook voor wederzijds vertrouwen tussen lidstaten. De lidstaten van de Europese Unie mogen de rechtsstaat in eigen land daarom niet in gevaar brengen. De Europese Commissie ziet erop toe dat de lidstaten de waarden van de Unie naleven.
   
• 41. 

  In verschillende Europese landen staan democratie en rechtsstaat momenteel onder druk. Lidstaten van de Europese Unie mogen deze belangrijke pijlers niet in gevaar brengen. De Europese Commissie ziet erop toe dat de lidstaten deze kernwaarden naleven.
   
• 42. 

  De Europese Commissie en het Europees Parlement zijn bezorgd over de staat van de rechtsstaat in Hongarije. Premier Viktor Orbán (Fidesz) bracht de media steeds meer onder zijn controle, legde de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht steeds verder aan banden, versterkte zijn grip op de centrale bank en liet na corruptie aan te pakken. Daarnaast nam hij de rechten van de lhbti-gemeenschap regelmatig onder vuur. Vanuit de Commissie is een aantal keer actie ondernomen om omstreden voorstellen van tafel te krijgen of besluiten terug te draaien, maar de Commissie boekte hierin weinig echte successen.
   
• 43. 

  De Europese Commissie en het Europees Parlement maken zich zorgen over de rechtsstaat in EU-lidstaat Polen. De Poolse regering heeft een reeks aan hervormingen doorgevoerd die volgens de Commissie de onafhankelijkheid van de media en van de rechterlijke macht aantasten. Dit zou in strijd zijn met de Europese waarden van vrijheid en democratie. De EU wijst Polen daarom op de EU-verdragen, die voorschrijven dat lidstaten een behoorlijke rechtsstaat moeten hebben.
   
• 44. 

  De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de aarde door de uitstoot van broeikasgassen opwarmt en dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Deze klimaatverandering zet de leefbaarheid van veel gebieden op aarde onder druk en heeft grote gevolgen voor onder andere natuur en landbouw. Om de gevolgen te beperken is internationaal afgesproken de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Ook de Europese Unie spant zich zowel op Europees niveau als op mondiaal niveau in om klimaatverandering tegen te gaan.
   
• 45. 

  As the EU's independent external auditor, the European Court of Auditors (ECA) looks after the interests of EU taxpayers. It does not have legal powers, but works to improve the European Commission's management of the EU budget and reports on EU finances.
   
• 46. 

  In 2017 besloten 22 EU-lidstaten nauwer te gaan samenwerken in een Europees Openbaar Ministerie (EOM). Het Europees Openbaar Ministerie is in de deelnemende lidstaten verantwoordelijk voor de bestrijding van fraude en corruptie met EU-gelden. Nederland koos er aanvankelijk voor om niet aan het EOM deel te nemen, maar besloot uiteindelijk toch aan te sluiten.
   
• 47. 

  De Europese Commissie wil belastingontduiking- en ontwijking tegengaan. Dat wil zij doen door de wijze waarop bedrijven in de verschillende lidstaten belastingen betalen transparanter te maken en te harmoniseren. Het gebeurt volgens de Commissie te vaak dat bedrijven op wettige wijze belastingen ontwijken door afspraken met lidstaten te maken. Dit benadeelt andere bedrijven en belemmert de eerlijke concurrentie binnen de vrije markt.
   
• 48. 

  In mei en juni 2018 stemden het Europees Parlement en de Raad van Ministers in met een nieuwe, herziene detacheringsrichtlijn. Volgens deze nieuwe richtlijn mag detachering in een ander EU-land maximaal 12 maanden duren, met een mogelijke verlenging van 6 maanden, en moeten de arbeidsvoorwaarden voor gedetacheerde werknemers in lijn zijn met die van werknemers in het gastland waar de gedetacheerde werknemer is geplaatst. De lidstaten moeten de de regels omzetten in nationale wetgeving.
   
• 49. 

  De circulaire economie of kringloopeconomie is een economisch systeem waarin zo min mogelijk afval ontstaat. Het streven is om producten aan het eind van hun levensduur te hergebruiken of te recycleren (van het afvalmateriaal iets nieuws maken) in plaats van ze weg te gooien. Hiervoor zijn producten idealiter zo gemaakt dat alle onderdelen veilig kunnen worden afgebroken of hergebruikt. Ook kunnen bedrijven bijvoorbeeld de gehele productiecyclus eigenaar van producten en grondstoffen blijven, waardoor producten dan niet worden verkocht, maar worden verhuurd aan de consument. Deze aanpak bespaart grondstoffen, gaat de ophoping van afval in natuur en oceanen tegen en vermindert de uitstoot van CO2. Daarnaast kan de overgang naar een duurzamere economie ook economische voordelen hebben. De Europese Unie wil daarom de ontwikkeling van de circulaire economie zo veel mogelijk ondersteunen.
   
• 50. 

  De Europese Unie houdt zich bezig met allerlei onderwerpen. Veel van die onderwerpen hebben impact op de Nederlandse samenleving en ons dagelijks leven. Van auteursrecht tot kunstmatige intelligentie en van onze energievoorziening tot democratische waarborgen; veel besluiten worden op Europees niveau genomen. De Europese Unie houdt zich met meer onderwerpen bezig dan mensen zich vaak realiseren.
   
• 51. 

  Deze Europese Commissie was in functie van 1 november 2014 tot 1 december 2019 en volgde de Commissie-Barroso II op. Voorzitter was de Luxemburgse oud-premier Jean-Claude Juncker. De Nederlandse Frans Timmermans was één van de vicevoorzitters en was belast met betere regelgeving, relaties met de Europese instellingen, rechtsregels, fundamentele rechten en duurzame ontwikkeling.