Tweede Kamerverkiezingen 1937

Source: Parlement.com.

De Tweede Kamerverkiezngen van 1937 waren op 26 mei. Het waren reguliere verkiezingen. De winnaar was de RKSP, maar de grootste stijger was de ARP van Colijn. Dat de NSB van Mussert als nieuwkomer vier zetels haalde, lijkt een groot succes. De teruggang ten opzichte van de Statenverkiezingen van 1935 was echter zodanig, dat het voor de nationaal-socialisten in feite zeer teleurstellend was. Na de verkiezingen werd het kabinet-Colijn IV i gevormd.

Het waren de eerste verkiezingen sinds de invoering van de verplichte waarborgsom voor politieke partijen en de verhging van de kiesdrempel. Daarom daalde het aantal deelnemende partijen in 1937 fors. Verschillende partijen verdwenen hierdoor uit de kamer.

Contents

  1. Uitslag
  2. Kerngegevens
  3. Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's
  4. Gekozenen
  5. Achtergrond verkiezingen

1.

Uitslag

In onderstaande tabel is de verkiezingsuitslag in aantal zetels opgenomen. Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van het aantal stemmen (ook in %) per partij.

 

Partij

Zetels 1937

Zetels 1933

Winst/verlies

RKSP i

31

28

+3

SDAP i

23

22

+1

ARP i

17

14

+3

CHU i

8

10

-2

VDB i

6

6

-

LSP i

4

7

-3

NSB i

4

0

+4

CPH i

3

4

-1

SGP i

2

3

-1

CDU i

2

1

+1

HGSP i

0

1

-1

RKVP i

0

1

-1

Overige

0

3

-3

Onderstaande partijen deden mee aan de verkiezingen, maar hebben in 1937 geen zetels behaald.

 

Partij

Actie-Bouwman

Christelijk Nationale Actie

Algemeen Belang

Zwart Front

KDP (Katholiek Democratische Partij)

RSAP (Revolutionair Socialistische Arbeiderspartij)

NBTM (Nationale Boeren-, Tuinders en Middenstanderspartij)

VNH

NSNAP (Nationaal Socialistische Nederlandse Arbeiderspartij)

2.

Kerngegevens

In onderstaande tabel zijn de kerngegevens van de verkiezingen in 1937 opgenomen.

 

Tweede Kamerverkiezingen 1937

verkiezingsdatum

26 mei 1937

aantal kiesgerechtigden

4.462.859

aantal uitgebrachte stemmen

4.058.047

aantal ongeldige stemmen

154.826

opkomst

94,4%

aantal deelnemende partijen

20

aantal partijen dat zetel behaalde

10

3.

Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's

In onderstaande tabel is per partij aangegeven wie de lijsttrekker was en met welk verkiezingsprogramma een partij mee heeft gedaan aan de verkiezingen.

 

Partij

Lijsttrekker

Verkiezingsprogramma

RKSP

Carel Goseling i

Verkiezingsprogramma 1937*

SDAP

Willem Albarda i

Verkiezingsprogram 1937.

ARP

Hendrik Colijn i

Verkiezingsmanifest 1937.

CHU

D.J. De Geer i

Verkiezingsmanifest 1937.

VDB

Pieter Oud i

Verkiezingsmanifest 1937.

LSP

S.E.B. Bierema i

Urgentieprogram.

NSB

Anton Mussert i

Verkiezingsprogramma 1937*

CPH

Lijsttrekker*

Verkiezingsprogramma 1937*

SGP

G.H. Kersten i

Verkiezingsprogramma 1937*
  • * 
    (Nog) niet beschikbaar

4.

Gekozenen

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de gekozenen.

5.

Achtergrond verkiezingen

1937: Het laatste coalitiekabinet

Kabinet-Colijn IV - V.l.n.r.: De Wilde, Van Dijk, Slotemaker, Van Boeijen, Van Buuren, Goseling, Colijn, Welter, Steenberghe en Romme.
© Beeldbank Nationaal Archief
V.l.n.r.: De Wilde, Van Dijk, Slotemaker, Van Boeijen, Van Buuren, Goseling, Colijn, Welter, Steenberghe en Romme.

In 1937 werd het vierde kabinet-Colijn i geformeerd. Dat was het laatste kabinet dat uitsluitend werd gevormd door de drie christelijke partijen (RKSP i, ARP i en CHU i). De vier jaar ervoor hadden ook liberalen en vrijzinnig-democraten in het kabinet gezeten, maar met name de katholieken wilden terugkeer van de Coalitie, het samenwerkingsverband van de drie christelijke partijen. Colijn i legde zich daar node bij neer. Na twee jaar viel het kabinet en kwam er een definitief einde aan de rechtse coalitie.

 

Meer over